Bất cứ ai đã từng tham gia một khóa tâm lý học đều có thể hiểu được ở một mức độ nào đó về hệ thống phân cấp nhu cầu do Abraham Maslow tạo ra. Maslow gợi ý rằng các nhu cầu cơ bản, như thức ăn và giấc ngủ, phải được đáp ứng trước khi mọi người có thể chuyển sang các nhu cầu khác cao hơn trong hệ thống phân cấp.
Sau khi đã đáp ứng những nhu cầu cơ bản này, mọi người chuyển sang nhu cầu về sự an toàn và an ninh, sau đó là sự thuộc về và tình yêu, và sau đó là sự tôn trọng. Cuối cùng, một khi tất cả các nhu cầu cấp thấp hơn này được đáp ứng, Maslow gợi ý rằng mọi người nên chuyển sang nhu cầu ở đỉnh của kim tự tháp, được gọi là tự hiện thực hóa bản thân.
Trong một bài báo xuất bản vào năm 1976, Wahba và Bridwell đã lập luận rằng việc chấp nhận hệ thống cấp bậc của Maslow một cách không phê phán cần phải được giải quyết bằng nghiên cứu bổ sung. Đánh giá của họ về nghiên cứu có sẵn vào thời điểm đó đã tiết lộ rất ít bằng chứng để hỗ trợ tính chính xác của hệ thống phân cấp. Nhiều nghiên cứu gần đây đã đưa ra một số hỗ trợ cho hệ thống phân cấp ban đầu của Maslow, nhưng nhiều người cho rằng lý thuyết này có thể cần được cập nhật để phản ánh tốt hơn nhu cầu của cuộc sống hiện đại.
Liệu hệ thống phân cấp của Maslow có đứng vững không?
Lý thuyết về nhu cầu của Maslow vẫn được phổ biến rộng rãi và được trích dẫn rộng rãi, nhưng bằng chứng sẵn có không hoàn toàn ủng hộ lý thuyết này. Wahba và Bridwell đã viết: “Hệ thống phân cấp nhu cầu của Maslow đưa ra cho sinh viên động cơ thúc đẩy một nghịch lý rất thú vị. Lý thuyết được thừa nhận rộng rãi, nhưng có rất ít bằng chứng về nó.”
- Khi xem xét các nghiên cứu hiện có, Wahba và Bridwell nhận thấy rằng có rất ít hỗ trợ thực nghiệm cho thấy rằng các nhu cầu đều tồn tại trong một hệ thống phân cấp.
- Lý thuyết của Maslow cũng không tính đến sự khác biệt giữa các nền văn hóa theo chủ nghĩa cá nhân và chủ nghĩa tập thể.
- Các nhà phê bình khác cũng cho rằng hệ thống phân cấp ban đầu không tính đến thực tế là các nhu cầu có xu hướng thay đổi tùy theo tình huống.
Đã đến lúc cập nhật chưa?
Năm 2010, một nhóm chuyên gia tâm lý đã cố gắng cải tiến kim tự tháp của Maslow. Phiên bản cải tiến của họ về kim tự tháp nhu cầu cổ điển đã được xuất bản trong “Perspectives on Psychological Sciences“. Hệ thống phân cấp ban đầu có năm cấp độ, nhưng phiên bản cập nhật có bảy cấp độ.
Bốn cấp độ dưới cùng của phiên bản này rất giống với quan điểm của Maslow, nhưng những thay đổi lớn sẽ được nhìn thấy khi bạn đạt đến cấp độ cao nhất của phiên bản mới. Thay đổi đáng kinh ngạc nhất là nó đã loại bỏ cấp độ cao nhất của phiên bản gốc – cấp độ tự hiện thực hóa bản thân.
Các tác giả của bài báo cho rằng mặc dù việc tự hiện thực bản thân vẫn có ý nghĩa và thú vị, nhưng nó không phải là một nhu cầu cơ bản về mặt tiến hóa.
Thay vào đó, các tác giả cho rằng, nhiều hoạt động và theo đuổi mà Maslow ban đầu xác định là tự hiện thực hóa bản thân lại đại diện cho các động cơ sinh học cơ bản, chẳng hạn như tìm kiếm bạn đời và có con.
Hệ thống phân cấp nhu cầu sau khi được cập nhật
Vậy, điều gì thay thế việc tự hiện thực hóa bản thân ở trên phần đỉnh của hệ thống phân cấp được sửa đổi này?
- Nuôi dạy con chiếm vị trí hàng đầu, tiếp theo là
- Chung sống với người bạn đời
- Chinh phục bạn đời
- Địa vị/quý trọng
- Liên kết
- Tự bảo vệ
- Nhu cầu sinh lý tức thời tạo nên nền tảng của kim tự tháp.
Tác giả chính của nghiên cứu Douglas Kenrick thuộc Đại học bang Arizona giải thích trong một thông cáo báo chí: “Trong số những khát vọng của con người, điều cơ bản nhất về mặt sinh học là những điều cuối cùng tạo điều kiện thuận lợi cho việc tái tạo gen của chúng ta ở con cháu chúng ta. Vì lý do đó, việc nuôi dạy con cái là tối quan trọng.”
Tuy nhiên, những sửa đổi được đề xuất đối với hệ thống phân cấp ban đầu của Maslow không phải là không gây tranh cãi. Số tạp chí chứa hệ thống phân cấp sửa đổi cũng bao gồm bốn phần bình luận khác nhau đưa ra quan điểm về phiên bản gốc và phiên bản sửa đổi của hệ thống phân cấp. Trong khi nhiều người đồng ý với tiền đề cơ bản của phiên bản sửa đổi, đặc biệt là cơ sở tiến hóa cho các phiên bản sửa đổi, thì nhiều người lại đặt vấn đề với việc loại bỏ việc tự hiện thực hóa bản thân như một nhu cầu thúc đẩy chính.
Nhu cầu giữa các nền văn hóa
Nhà tâm lý học Ed Diener của Đại học Illinois đã dẫn đầu một nghiên cứu đưa hệ thống phân cấp nhu cầu nổi tiếng vào thử nghiệm ở các quốc gia khác nhau trên thế giới. Các nhà nghiên cứu đã phân tích các cuộc khảo sát về thực phẩm, nơi ở, an toàn, tiền bạc, hỗ trợ xã hội, sự tôn trọng và cảm xúc được thực hiện ở 123 quốc gia khác nhau từ năm 2005 đến năm 2010. Trong khi một số khía cạnh trong kết quả nghiên cứu của họ phù hợp với lý thuyết của Maslow, thì cũng có một số khác biệt đáng chú ý.
Hệ thống phân cấp của Maslow dường như là một phác thảo hợp lý. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy rằng thứ tự mà những nhu cầu này được thỏa mãn ít ảnh hưởng đến sự hài lòng với cuộc sống của cá nhân.
Diener giải thích trong một thông cáo báo chí: “Những phát hiện của chúng tôi cho thấy rằng lý thuyết của Maslow phần lớn là đúng. Trong các nền văn hóa trên khắp thế giới, việc đáp ứng các nhu cầu do ông đề xuất có tương quan với hạnh phúc”. “Tuy nhiên, một điểm khác biệt quan trọng so với lý thuyết của Maslow là chúng tôi phát hiện ra rằng một người có thể báo cáo rằng họ có các mối quan hệ xã hội tốt và khả năng tự hiện thực hóa bản thân ngay cả khi các nhu cầu cơ bản và nhu cầu an toàn của họ không được đáp ứng hoàn toàn.”
Trong khi nghiên cứu gần đây dường như ủng hộ ý tưởng về nhu cầu phổ quát của con người, thì sự ủng hộ đối với hệ thống phân cấp được xếp hạng của Maslow vẫn khó nắm bắt.
Nguồn:
https://www.verywellmind.com/updating-maslows-hierarchy-of-needs-2795269
Đọc thêm:
https://tamlyhoc101.com/tam-ly-hoc-nhan-van-la-gi-20230204
https://tamlyhoc101.com/kham-pha-6-su-that-co-the-ban-chua-biet-ve-dong-luc-20230203
