Tâm lý học tích cực là một nhánh mới hơn và ngày càng phổ biến của tâm lý học nhằm tìm cách tập trung không phải vào bệnh lý, mà vào những gì góp phần mang lại hạnh phúc và sức khỏe cảm xúc của con người. Nó tập trung vào các điểm mạnh, đức tính và các yếu tố giúp mọi người phát triển và đạt được cảm giác thỏa mãn, cũng như kiểm soát căng thẳng hiệu quả hơn.
Lịch sử hình thành
Phong trào tâm lý học tích cực bắt nguồn từ công trình nghiên cứu của các nhà tâm lý học nhân văn như Abraham Maslow, người đã cố gắng tập trung nhiều hơn vào sự phát triển lành mạnh của con người và ít tập trung vào bệnh lý, nhưng thực sự ra đời như chúng ta biết vào khoảng năm 1998. Tâm lý học tích cực chủ yếu được thành lập bởi nhà tâm lý học Martin Seligman, người đã biến nó thành trọng tâm trong nhiệm kỳ chủ tịch Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ của mình và truyền cảm hứng cho những người khác đóng góp cho lĩnh vực nghiên cứu đang phát triển này.
Đối với Seligman, rõ ràng là phải có một nhánh tâm lý học mới khi ông nghĩ về cách ông muốn nuôi dạy cô con gái nhỏ của mình. Ông biết nhiều hơn về nguyên nhân gây ra bệnh lý và cách khắc phục điều đó hơn là ông ấy biết về cách nuôi dưỡng sức mạnh, khả năng phục hồi và sức khỏe cảm xúc. Đây là một lĩnh vực nghiên cứu chưa được nghiên cứu nhiều, vì vậy nó trở thành trọng tâm chính của ông. Từ đó, tâm lý học tích cực chính thức ra đời.
Trọng tâm của tâm lý học tích cực
Tâm lý học tích cực nhằm mục đích khám phá những gì làm cho chúng ta phát triển. Nó xem xét các câu hỏi như, ‘Điều gì góp phần tạo nên hạnh phúc?’, ‘Những cảm xúc tích cực có tác động gì đến sức khỏe?’ và, ‘Những thói quen và hành động nào có thể xây dựng khả năng phục hồi cá nhân?’
Cho đến nay, họ đã tìm thấy một số điều tuyệt vời. Ví dụ, có nhiều tài liệu chứng minh rằng những cảm xúc tiêu cực như tức giận, lo lắng và buồn bã có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe của chúng ta, chẳng hạn như kích hoạt phản ứng căng thẳng và góp phần gây ra căng thẳng mãn tính, khiến chúng ta dễ mắc bệnh tim mạch hơn. Nhưng nghiên cứu tâm lý học tích cực hiện đã phát hiện ra rằng những cảm xúc tích cực có thể hỗ trợ sức khỏe bằng cách loại bỏ phản ứng thể chất có thể dẫn đến những vấn đề này.
Ứng dụng trong kiểm soát căng thẳng
Tâm lý học tích cực đã phát hiện ra rằng một số trạng thái cảm xúc tích cực mang lại khả năng phục hồi và sức khỏe tốt hơn, cũng như sự hài lòng về cảm xúc. Một số được liệt kê dưới đây.
Lòng biết ơn (Gratitude)
Đánh giá cao những gì một người có trong cuộc sống có thể dẫn đến sự hài lòng và hạnh phúc hơn. Cả việc có những gì bạn muốn và muốn những gì bạn có đều có thể dẫn đến cảm giác biết ơn, cũng như các bài tập cụ thể như duy trì nhật ký về lòng biết ơn. Các hoạt động thúc đẩy lòng biết ơn có thể dẫn đến cảm giác phong phú và hài lòng hơn trong cuộc sống cũng như nâng cao tâm trạng của bạn.
Lạc quan (Optimism)
Chúng ta thường có xu hướng tự nhiên là lạc quan hoặc bi quan, nhưng đó chỉ là một phần tiềm năng của chúng ta. Chúng ta có thể làm việc để xây dựng khuynh hướng của một người lạc quan nếu chúng ta chọn. Và, bởi vì những người lạc quan có xu hướng nhìn thấy những điều may mắn trong cuộc sống, nên đó là mục tiêu mà chúng ta hướng tới.
Dòng chảy (Flow)
Dành thời gian khi bạn mải mê hoàn thành công việc hoặc một hoạt động hấp dẫn khác, ‘dòng chảy’ là một trạng thái quen thuộc đối với hầu hết chúng ta. Đây là điều xảy ra khi bạn rơi vào trạng thái tập trung cao độ. Đó có thể là khi thực hiện một sở thích, học hỏi điều gì đó mới hoặc thực hiện một hoạt động mang lại sự kết hợp vừa phải giữa thử thách và dễ dàng. Ngoài việc làm cho các hoạt động trở nên thú vị hơn, dòng chảy còn có một số lợi thế khác như cải thiện hiệu suất và học tập cũng như phát triển kỹ năng.
Chánh niệm (Mindfulness)
Một trạng thái được đặc trưng bởi sự hiện diện hoàn toàn trong ‘khoảnh khắc hiện tại’, không cố gắng làm bất cứ điều gì khác biệt, chánh niệm cần một số thực hành đối với hầu hết mọi người nhưng nó cũng mang lại những lợi ích tuyệt vời, bao gồm kiểm soát căng thẳng, ngủ ngon hơn, ngăn ngừa trầm cảm tái phát và cải thiện nhận thức.
Tâm linh (Spirituality)
Dù là con đường nào, việc tập trung vào tâm linh có thể dẫn đến ý nghĩa lớn hơn trong cuộc sống, cũng như khả năng phục hồi tốt hơn khi đối mặt với căng thẳng. Cầu nguyện và thiền định có thể là một cách tuyệt vời để trở nên tập trung hơn và tham gia vào một cộng đồng tâm linh có thể mang lại sự hỗ trợ xã hội tuyệt vời.
Các bước tiếp theo
Áp dụng những nguyên tắc này vào cuộc sống của bạn là một bước tuyệt vời tiếp theo để kiểm soát căng thẳng hiệu quả. Một chiến lược đơn giản là thêm nhiều niềm vui vào cuộc sống của bạn để tăng mức độ cảm xúc tích cực của bạn. Để có cách tiếp cận chuyên sâu hơn, hãy tìm hiểu về phương pháp tâm lý học tích cực để giảm căng thẳng.
Kết luận
Tóm lại, tâm lý học tích cực là một công cụ mạnh mẽ giúp mọi người kiểm soát căng thẳng. Tâm lý học tích cực nhấn mạnh sức mạnh của sự lựa chọn cá nhân và khuyến khích các cá nhân chủ động tiếp cận để quản lý sức khỏe tâm thần của chính họ.
Tâm lý học tích cực giúp chúng ta tránh xa lối suy nghĩ tập trung vào vấn đề đồng thời nuôi dưỡng những thói quen lành mạnh hơn như lòng trắc ẩn, lạc quan và lòng biết ơn. Nó có thể giúp giảm bớt lo lắng, thúc đẩy thư giãn và khôi phục lại sự cân bằng trong cuộc sống.
Nguồn:
https://www.verywellmind.com/using-positive-psychology-for-stress-management-3144620
Đọc thêm:
https://tamlyhoc101.com/lieu-phap-nhan-van-la-gi-20230227
https://tamlyhoc101.com/kham-pha-8-bi-mat-de-vuot-qua-lo-au-xa-hoi-20230226
