Hoang tưởng và ảo tưởng đôi khi có thể phát triển ở những người mắc bệnh Alzheimer hoặc các loại sa sút trí tuệ khác. Hiểu rõ hơn về những hành vi và cảm xúc này có thể giúp bạn ứng phó và phản ứng hiệu quả hơn với những thách thức này.
Hoang tưởng là gì?
Hoang tưởng là nỗi sợ hãi hoặc lo lắng phi thực tế rằng nguy hại sắp xảy ra hoặc người khác cố gắng để đuổi bắt bạn. Người mắc chứng hoang tưởng thường không chấp nhận những lời giải thích khác và có thể đổ lỗi cho bạn nếu bạn cố gắng sử dụng lý lẽ để giải thích nỗi sợ hãi của họ.
Một số người mắc hoang tưởng nếu họ bị rối loạn tâm thần như tâm thần phân liệt. Có những người khác lại phát triển bệnh liên quan đến các tình trạng sức khoẻ khác nhau, bao gồm bệnh Alzheimer, các dạng sa sút trí tuệ hoặc mê sảng khác.
Ảo tưởng là gì?
Ảo tưởng là những niềm tin sai lầm vững chắc (không dễ thay đổi). Chứng sa sút trí tuệ thường dẫn đến ảo tưởng, đó là có một niềm tin vững chắc rằng ai đó đang đầu độc thực phẩm hoặc ăn cắp tiền. Các loại ảo tưởng khác ít phổ biến hơn trong chứng sa sút trí tuệ, chẳng hạn như ảo tưởng về sự vĩ đại, đó là có niềm tin sai lầm rằng một người có thêm quyền lực hoặc một vị trí cao hơn trong xã hội hoặc thế giới.
Ví dụ
Bệnh Alzheimer có thể thay đổi cách nhìn nhận của mọi người. Ví dụ, bạn luôn có mối quan hệ tốt với cha mình và đang cố gắng giúp ông ấy về tài chính. Thay vì biết ơn sự giúp đỡ của bạn, cha bạn, người bị bệnh Alzheimer, có thể buộc tội bạn cố gắng lấy tiền của ông ấy hoặc “giật dây” ông ấy. Hoặc, có thể người chăm sóc điều dưỡng yêu thích của bạn đột nhiên buộc tội bạn đầu độc thuốc của cô ấy và từ chối uống thuốc của cô ấy.
Ảo tưởng phổ biến trong chứng sa sút trí tuệ
- Vợ / chồng / bạn đời không chung thủy
- Ai đó khác đang sống trong nhà của họ
- Đồ đạc / tiền của họ bị đánh cắp
- Có người đang đuổi bắt họ
- Thực phẩm hoặc thuốc bị nhiễm độc
Tỷ lệ ảo tưởng trong bệnh Alzheimer
Khoảng 30% đến 40% những người bị bệnh Alzheimer sẽ phát triển ảo tưởng vào một thời điểm nào đó trong thời gian mắc bệnh, nhiều người trong số họ là hoang tưởng ảo giác. Tỷ lệ mắc bệnh có thể tăng lên ở những người có tiền sử lạm dụng hoặc sang chấn.
Ảo tưởng dường như phổ biến hơnt ở sa sút trí tuệ não mạch cũng như sa sút trí tuệ ở bệnh Parkinson và sa sút trí tuệ thể Lewy. Có đến 70% những người bị sa sút trí tuệ thể Lewy (bao gồm cả sa sút trí tuệ ở bệnh Parkinson và sa sút trí tuệ thể Lewy) bị hoang tưởng hoặc ảo giác.
Hoang tưởng hoặc Ảo tưởng có thể là một dấu hiệu của mê sảng?
Nếu hoang tưởng hoặc ảo tưởng là một hành vi mới đối với người thân của bạn hoặc người mà bạn đang chăm sóc, hãy xem xét khả năng cô ấy có thể đang trải qua cơn mê sảng. Mê sảng là một sự thay đổi đột ngột trong suy nghĩ và định hướng, thường là hoàn toàn có thể đảo ngược, do một tình trạng thể chất như nhiễm trùng, phẫu thuật hoặc bệnh tật khác gây ra.
Làm thế nào bạn có thể giảm khả năng mắc chứng hoang tưởng?
Hãy cẩn thận với những chương trình truyền hình đang phát trong nền. Mặc dù đó chỉ là tiếng ồn xung quanh đối với bạn, nhưng với người bị bối rối, các chương trình truyền hình bạo lực hoặc ghê rợn có thể khiến người đó cảm thấy lo lắng và hoang tưởng. Đối với những người mắc bệnh Alzheimer, ranh giới giữa thực tế và tưởng tượng dễ dàng trở nên mờ nhạt.
Đảm bảo rằng người thân của bạn đang dùng đúng liều lượng thuốc. Quá nhiều hoặc quá ít thuốc có thể ảnh hưởng đến sự ổn định tinh thần và cảm xúc của người đó.
Nếu bạn đang chăm sóc cho một người nào đó tại một cơ sở, hãy cố gắng duy trì thói quen nhất quán nhất có thể. Sự lo lắng và căng thẳng của mọi người được giảm bớt nhờ một lịch trình hàng ngày đều đặn và những người chăm sóc quen thuộc.
Ứng phó với hành vi hoang tưởng và ảo tưởng trong bệnh Alzheimer
- Đưa ra lời trấn an
- Giữ bình tĩnh
- Giải thích mọi quy trình trước khi thực hiện
- Tránh cười hoặc thì thầm gần họ
- Đừng đồng tình với họ khi bạn làm điều gì đó mà bạn không làm
- Sử dụng nhật ký hành vi (một cách để theo dõi các hành vi) để xác định các yếu tố kích hoạt và thời gian chúng xảy ra trong ngày
- Đừng tranh cãi
- Sử dụng sự phân tâm
- Hãy đi vào thế giới của họ và đặt mình vào vị trí của họ
- Giúp họ tìm kiếm những thứ mà họ cho là bị đánh cắp hoặc mất tích
- Có món đồ tương tự với những thứ họ bị mất và nghĩ là bị đánh cắp
Đôi lời từ verywell
Bạn cũng cần xem xét khả năng nỗi sợ hãi của họ có thể là chính xác — rằng ai đó đang thực sự lợi dụng họ. Người lớn tuổi có thể dễ bị các loại lạm dụng khác nhau, bao gồm cả tài chính và thể chất. Hầu hết các ảo tưởng trong bệnh mất trí nhớ thực sự là ảo tưởng, nhưng nhận thức lành mạnh (không nghi ngờ liên tục) về người khác là phần tốt hơn của trí tuệ.
(Nguồn: verywell health)
