Đối tác lãng mạn của một người mắc chứng rối loạn ăn uống thường sẽ muốn giúp đỡ, nhưng đơn giản là không biết phải làm thế nào.
Lauren và Brandon Hill chuẩn bị bữa tối với món lasagna tại nhà riêng của họ ở Wilmington, N.C.; Hai vợ chồng hiện đã có một đứa con, điều mà họ không bao giờ có thể tưởng tượng được trước khi bà Hill được điều trị chứng rối loạn ăn uống.
Vấn đề ở đây là bơ đậu phộng. Bất kể nó ở dạng nào – kem, giòn, lấy thẳng từ lọ hay bôi giữa hai lát bánh mì – nó đều khiến Sunny Gold vô cùng lo lắng.
Trên thực tế, thứ mứt phết nhớp nháp này gây ra một mối đe dọa lớn đến mức trong vài năm đầu phục hồi sau chứng rối loạn ăn uống vô độ, từ năm 2006 đến 2007, cô Gold, 42 tuổi, một chuyên gia truyền thông ở Portland, Ore., đã không được phép chứa nó trong nhà. Đó là một trong những món ăn yêu thích của cô, và cô ấy sợ rằng mình sẽ ăn nó không kiểm soát. Chỉ cần biết rằng nó có trong nhà, đang ẩn nấp trong tủ đã đủ khiến cô cảm thấy “không an toàn”, theo như cô đề cập về nó.
Và đó là khi mọi thứ thực sự trở nên phức tạp. Bởi vì bạn trai của cô vào thời điểm đó, John Pavlus, đã không nghĩ kỹ về bơ đậu phộng – hay bất kỳ loại thực phẩm nào, cho vấn đề đó. Khi cô Gold, tác giả cuốn sách “Food: The Good Girl’s Drug”, nói với anh rằng việc cô khỏe mạnh trở lại là một tổn thất, anh đã rất ngạc nhiên.
Pavlus, một nhà văn và nhà làm phim 40 tuổi, thừa nhận: “Ban đầu, tôi thấy hơi khó chịu. Anh biết rằng cô Gold đã vật lộn với thói quen ăn uống vô độ từ khi còn là một thiếu niên, nhưng thức ăn cũng là thứ gắn kết họ với nhau. Vì vậy, khi cô ấy quyết định rằng cô ấy cần phải “gọt giũa cơ thể”, anh cảm thấy như mình đang mất đi thứ gì đó, “không phải do những bất tiện thực tế, mà là do cảm giác bất ngờ bị ngắt kết nối với cô ấy một cách khó nhận ra”, anh nói.
Với tôi, “thật kỳ lạ khi nghĩ rằng có những điều thuộc về hiện thực mà chúng tôi cùng chia sẻ nay phải được xác định lại một cách triệt để. Bơ đậu phộng có nguy hiểm không? Điều đó nghĩa là tôi cũng phải có thái độ như thế với nó sao? Nó sẽ mãi thế này sao? ”
Phản ứng của Pavlus được lặp lại ở nhiều đối tác lãng mạn của một người mắc chứng rối loạn ăn uống, nhiều người trong số đó – mặc dù chắc chắn không phải tất cả – là phụ nữ. Đối tác thường muốn giúp đỡ, nhưng họ đơn giản không biết phải làm thế nào.
Hoặc, họ không biết vấn đề đang tồn tại, hay có thể không nhận ra mức độ nghiêm trọng của nó. Bởi vì các triệu chứng của chứng chán ăn tâm thần, rối loạn cuồng ăn hoặc ăn uống vô độ có thể dễ dàng bị bỏ qua, ngay cả khi chúng đi kèm với sự giảm cân trầm trọng hoặc giảm mức độ gần gũi về tình cảm hoặc tình dục.
Rốt cuộc thì, điều thứ hai có thể xảy ra trong bất kỳ mối quan hệ nào. Giống với triệu chứng đầu tiên, nhiều người, đặc biệt là nam giới, không nhận ra hành vi bệnh lý khi nói đến phụ nữ và thực phẩm.
Cynthia Bulik, giáo sư về rối loạn ăn uống tại Trung tâm Đổi mới Rối loạn Ăn uống thuộc Đại học North Carolina ở Chapel Hill, cho biết: “Tôi có một khách hàng nói rằng anh ta có ba chị em gái, họ luôn ăn kiêng và nghĩ rằng mình béo”. Khi vợ của vị khách này mắc chứng rối loạn ăn uống toàn diện, anh ta hoàn toàn bất ngờ. Anh đã nghĩ rằng hành vi của cô ấy là “bình thường.”
Trong những trường hợp khác, một người bạn đời có thể thực sự không nhận thấy bất kỳ thay đổi nào, đó là điều mà Gayle Lewis, một nhà tâm lý học ở New York chuyên về rối loạn ăn uống và đã làm việc với các cặp vợ chồng, gọi là “sự thông đồng vô thức”. “Tôi đã làm việc với những người biếng ăn, những người cực kỳ gầy đến mức phải nhập viện,” cô nói. “Tôi từng hỏi một người chồng, ‘Bạn có nhận thấy cô ấy đang giảm cân, hay tâm trạng của cô ấy đang thay đổi không?’ Câu trả lời trong lúc tỉnh táo của anh ấy là, ‘Tôi gặp cô ấy mỗi ngày, tôi không để ý.’ Gia đình cô ấy không để ý. Không ai hỏi han cô ấy về điều đó”.
Khi anh ấy phát hiện ra sự thật, anh ấy cảm thấy bị phản bội. Giống như bất kỳ chứng nghiện nào, chứng rối loạn ăn uống liên quan đến những thế giới ẩn, được giữ bí mật với người khác. “Có thể hiểu là, “nếu em đang nói dối anh về điều này, thì em còn nói dối về điều gì nữa?”, Tiến sĩ Lewis nói.
Đã có rất ít nghiên cứu tập trung vào đối tác lãng mạn của những người mắc chứng rối loạn ăn uống. Nhưng nay các chuyên gia đã nhận ra mức độ quan trọng của phản ứng từ đối tác đối với sự phục hồi, và việc đối tác đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị ra sao.
Kể từ cuối những năm 90, phương pháp điều trị dựa vào gia đình, trước đây được gọi là phương pháp Maudsley, đã trở thành liệu pháp được lựa chọn để điều trị cho trẻ em và thanh thiếu niên mắc chứng biếng ăn và ăn vô độ. Nhưng bệnh nhân người lớn lại thường được điều trị riêng lẻ. Tiến sĩ Bulik nói: “Chúng tôi sẽ không bao giờ để các đối tác tham gia điều trị thực tế”.
Năm 2006, Tiến sĩ Bulik và Donald H. Baucom, giáo sư tâm lý học tại Đại học Bắc Carolina, Chapel Hill, lại quyết định làm ngược lại, đưa các đối tác vào quá trình điều trị trong một nghiên cứu trên 20 cặp vợ chồng, một trong số họ mắc chứng biếng ăn. Kết quả cho thấy những cải thiện đáng khích lệ trong việc tăng cân và giảm bớt lo lắng và trầm cảm cùng với tỷ lệ bỏ dở giữa chừng thấp, một vấn đề lâu năm khi điều trị bất kỳ loại rối loạn ăn uống nào.
Tiến sĩ Bulik nói: “Đó thực sự là một kết quả quan trọng, bởi vì trong các phương pháp điều trị khác, có tới 50% số người bỏ dở việc điều trị ngoại trú”. “Chúng tôi không thể điều trị cho ai cả nếu họ không đến văn phòng”.
Trong một nghiên cứu mới đây tập trung vào chứng rối loạn ăn uống vô độ – tiến hành trên 11 cặp vợ chồng làm việc với một nhà trị liệu – các nhà nghiên cứu, bao gồm cả Tiến sĩ Bulik và Tiến sĩ Baucom, phát hiện ra rằng vào cuối thử nghiệm, sau 22 tuần, 82% bệnh nhân đã dừng việc ăn uống vô độ, thứ mà họ đã duy trì trong tối đa ba tháng (các nhà nghiên cứu chỉ có kinh phí cho ba tháng theo dõi). Các nhà nghiên cứu cũng nhận thấy trầm cảm giảm đi đáng kể, cùng với tỷ lệ bỏ dở điều trị thấp.
Deanna Linville, phó giáo sư về các cặp đôi và liệu pháp gia đình tại Đại học Oregon ở Eugene, cho biết: “Tôi nghĩ rằng điều rất quan trọng là nên nghĩ đến việc để các cặp đôi cùng nhau đối phó với chứng rối loạn ăn uống”. “Cả hai đều cần tìm ra cách hỗ trợ nhau tốt nhất cũng như kết nối và giao tiếp như một đội.”
Đó là những gì Lauren và Brandon Hill đã học cách thực hiện. Cô Hill, 29 tuổi, gặp chồng mình vào năm 2012, khoảng hai tháng sau khi cô hoàn thành đợt điều trị nội trú vì chứng biếng ăn. Cô đã phải vật lộn với chứng rối loạn này từ năm 13 tuổi và đã phải nhập viện vì căn bệnh này năm lần.
Trong suốt nhiều năm, cô ấy đã ở bên cạnh những đôi tác giúp đỡ lẫn gây tổn thương cho cô, giống như người bạn trai thời đại học đã nói với cô ấy rằng “không ai sẽ yêu em hoặc chấp nhận em”.
Khi cô ấy gặp Hill, cô không chắc rằng anh ấy sẽ phản ứng như thế nào với căn bệnh của mình. Nhưng cô quyết định thành thật. Cô Hill, sống ở Wilmington, NC cho biết: “Tôi nói với anh ấy rằng tôi vừa mới kết thúc đợt điều trị và đang phải gặp chuyên gia dinh dưỡng và trị liệu và cố đang gắng tiến triển”. “Anh ấy tỏ ra không sợ hãi vì điều đó.”
Anh ấy không hề. Nhưng anh ấy, như chính anh thừa nhận, là người “không được học hành”. Anh ta không nhận ra tác động to lớn của chứng rối loạn ăn uống đến cuộc sống của cô ấy, và cũng sẽ sớm ảnh hưởng đến cả anh ta.
Ví dụ, ông Hill thích nấu ăn. Nhưng cô Hill không muốn ai nấu cho mình; cô ấy cần phải kiểm soát bữa ăn của mình. Ông Hill, 32 tuổi, chuyên gia đào tạo của một công ty phần mềm, cho biết căn bệnh của cô ấy “làm hạn chế khả năng chúng tôi có nhiều loại thực phẩm trong nhà”.
Nó cũng ngăn cản cô ấy ăn uống ngẫu hứng; cô ấy chỉ cảm thấy thoải mái trong một số nhà hàng nhất định. Một vài lần cô ấy cho phép chồng đưa đi ăn bên ngoài, và họ phải gọi một món gì đó “an toàn”. Nhưng bản thân cô không thấy thích thú, và chồng cô biết điều đó.
“Tôi luôn cảm thấy thực sự có lỗi,” cô nói. “Tôi muốn làm những điều này cho anh ấy, nhưng có điều gì đó không cho phép tôi.”
Bảy tháng sau cuộc hôn nhân của họ, vào năm 2013, cô tự mình đến Trung tâm Phục hồi Ăn uống, ở Denver, để ở lại đó trong ba tháng.
Chồng cô đã nói chuyện qua điện thoại với cô ấy và bác sĩ trị liệu của cô, và còn bay đến đó để thực hiện liệu pháp trực tiếp. Cùng với một số bệnh nhân, Anh ấy cũng tìm đến các nhóm hỗ trợ của vợ / chồng của những bệnh nhân khác. Họ sẽ tổ chức một khoảng thời gian hỏi và trả lời để giúp vợ hoặc chồng biết cách tương tác với bạn đời của họ. Anh ấy thấy nó hữu ích khi có thể đưa những câu hỏi mà anh ấy không thể hỏi vợ mình, ví dụ như những yếu tố mà họ cảm thấy đã góp phần vào chứng rối loạn ăn uống của cô ấy và tại sao cô ấy lại bắt đầu điều trị ngay bây giờ.
Khi cô Hill trở về nhà, hai vợ chồng đã cố gắng tìm ra cách để giúp cô hồi phục sức khỏe bằng một nỗ lực chung. Vào cuối tuần, họ sẽ lên kế hoạch cho thực đơn hàng tuần của họ, thỉnh thoảng có đan xen những “bữa ăn thử thách”. Sau khi ăn xong, họ dắt chó đi dạo hoặc xem phim. Ý tưởng là để “tước bớt một phần quyền lực mà thức ăn áp đặt lên bạn”, cô nói. “Vì vậy, lần sau sẽ bớt đáng sợ hơn một chút. Giống như tôi đã lấy lại được một chút sức mạnh của mình mỗi khi tôi làm điều đó với một món ăn đáng sợ.”
Tháng 11 năm ngoái, cô Hill hạ sinh một bé gái, điều mà cô chưa bao giờ tưởng tượng sẽ làm được. Cô thừa nhận rằng việc tăng cân rất khó khăn. “Tôi đã bị ám ảnh bởi việc kiểm soát cơ thể mình trong suốt một thời gian dài, và đột nhiên tôi cảm thấy mất kiểm soát”, cô Hill, hiện là cố vấn sức khỏe tâm thần tại một cơ sở tư nhân cho biết.
Cô trân trọng công sức của chồng vì đã giúp cô ấy đối phó với cảm giác tiêu cực của mình. “Chồng tôi rất yên tâm và nói với tôi rằng tôi xinh đẹp và anh ấy yêu vẻ ngoài của tôi”, cô nói.
Về phần bà Gold và ông Pavlus, họ kết hôn năm 2009 và có hai người con. Mối quan hệ của họ rất bền chặt, nhưng họ đã phải đề ra một số quy tắc cơ bản liên quan đến thực phẩm từ đầu. Khi ông ấy hỏi bà ấy đã ăn món gì, dù chỉ là một câu hỏi đơn giản, “Em thấy ổn với món đó chứ?”, bà ấy tức giận.
“Nó giống như, ôi, ông đã bắt quả tang được tôi!”, bà ấy nói. “Hay là, ông đang làm tôi thấy xấu hổ, như những người khác đã làm tôi xấu hổ trong quá khứ? Ông đang cố trở thành cảnh sát thực phẩm đấy à?”
Nhưng càng nói chuyện, bà càng cảm thấy thoải mái khi cho ông ấy biết những gì bà thực sự cần. “Tôi nói, ‘Cảm ơn anh, em biết anh yêu em, nhưng em có thể tự lo cho mình. Em có bác sĩ trị liệu của mình. Anh chỉ cần tin tưởng ở em. Đừng giám sát em; chỉ cần ở cạnh em thôi. Việc của anh không phải là giúp em không ăn uống vô độ””.
Những câu trả lời của bà giúp ông ấy hiểu lý do của bà, đồng thời cũng kiên quyết đặt trách nhiệm lên vai bà, chứ không phải ông ấy.
“Tôi chưa bao giờ cảm thấy mình có trách nhiệm phải khống chế một số loại thực phẩm nhất định”, ông nói. “Bà ấy đã yêu cầu sự hỗ trợ của tôi trong việc tuân theo những lựa chọn mà bà ấy quyết định rằng mình cần phải thực hiện. Và, thẳng thắn mà nói, ‘điều này không nhất thiết phải kéo dài mãi mãi’ đã khiến tôi cảm thấy yên tâm. Tôi không muốn tưởng tượng rằng chúng tôi sẽ không bao giờ được cùng nhau kêu lên sung sướng vì pizza hay một món tráng miệng điên rồ nữa, mặc dù – tất nhiên – tôi sẽ thấy ổn với việc đó nếu đó là điều cần thiết.”
Bà Gold vẫn tiếp tục duy trì mối quan hệ của mình với cơ thể và thực hành ăn uống kỹ lưỡng hàng ngày. Cô ấy bị “sảy chân” một vài lần trong năm, khi bà ấy ăn uống vô độ. Đôi khi bà chia sẻ điều này với chồng, nhưng đôi khi không.
Bơ đậu phộng giờ đây được phép hiện diện trong nhà, và không chỉ có mặt trong văn phòng tại nhà của ông Pavlus, cùng với những món đồ ngọt không cần phải được giấu đi. Nó vẫn có thể gây căng thẳng, đặc biệt là khi ông Pavlus vắng nhà và bà Gold đang phải xoay sở giữa công việc và nuôi dạy con cái một mình. Trong những thời điểm căng thẳng như vậy, “Một thứ gì đó như kẹo dẻo hoặc sô cô la dạng hạt không phải là thứ hay ho có thể để gần,” bà nói. Bà ấy không muốn mạo hiểm ăn chúng, nhưng muốn chồng bà có thể ăn chúng.
Cuối cùng, ông Pavlus cho biết ông muốn được giúp đỡ bà ấy trong quá trình hồi phục theo cách cụ thể này. Ông Pavlus cho biết: “Mới gần đây, bà ấy đã yêu cầu tôi giấu một vài viên kẹo dẻo ở nơi mà bà ấy không bao giờ có thể tìm thấy trong khi tôi đi công tác xa nhà”. “Tôi đã làm điều đó ngay với không chút đắn đo, và với rất nhiều tình yêu”.
(Nguồn: The New York Times)
