Mặc dù thực tế là không được chứng minh bằng khoa học, nhưng chiêm tinh học là một ngành công nghiệp tỷ đô trên toàn thế giới. Đặc biệt, ở Ấn Độ, có một thị trường khổng lồ cho loại nguỵ khoa học này – giờ đây, chắc chắn còn lớn hơn thế nữa, với sự ra đời của công nghệ kỹ thuật số.
“Việc thực hành chiêm tinh học đã đạt được một bước tiến quan trọng khi đạt được sự tín nhiệm ngày nay khi, như dự đoán, tất cả những người sinh ra thuộc cung Bọ Cạp đều bị một chiếc xe tải chở trứng cán qua” một bức tranh biếm họa trên báo từ năm 1983 viết, chế nhạo những dự đoán quá chung chung, không cụ thể được thực hiện bởi các nhà chiêm tinh.
Vậy thì, bất chấp sự chỉ trích tầng tầng lớp lớp trong nhiều năm, tại sao mọi người vẫn tiếp tục tin vào ngành giả khoa học này? Theo các nhà tâm lý học, có một số lý do.
Thứ nhất, con người không ngừng tìm kiếm những câu chuyện để giúp kết nối quá khứ, hiện tại và tương lai với các mục tiêu và kỳ vọng — và đó là lúc chiêm tinh học trở nên có ích. “Chiêm tinh học cung cấp cho con người một khuôn khổ rất rõ ràng cho lời giải thích đó,” Monisha Pasupathi, một nhà nghiên cứu nhà tâm lý học phát triển tại Đại học Utah, nói với trang The Atlantic. Ngoài ra, chiêm tinh học giúp tạo ra và xác nhận các khái niệm và cái nhìn về bản thân đối với một số người. Có hàng nghìn trang web trên internet phục vụ cho điều đó thông qua danh sách của họ về các đặc điểm tính cách do các cung hoàng đạo khác nhau quy định.
Hơn nữa, đối với một số người khác, chiêm tinh học cũng mang lại cảm giác thuộc về. “Nó cho phép bạn thấy mình là một phần của thế giới: “Đây là nơi tôi phù hợp, ồ, tôi là Song Ngư,” Margaret Hamilton, nhà tâm lý học tại Đại học Wisconsin, nói với Tạp chí Smithsonian vào năm 2016.
Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng mọi người thường tìm đến chiêm tinh để đối phó với căng thẳng và lo lắng. Graham Tyson, Giáo sư Tâm lý học tại Đại học Witwatersrand của Nam Phi, cho biết: “Trong điều kiện căng thẳng cao độ, cá nhân sẵn sàng sử dụng chiêm tinh học như một công cụ đối phó mặc dù trong điều kiện căng thẳng thấp, anh ta không tin vào điều đó. Trên thực tế, chuyên mục chiêm tinh đầu tiên được đặt trong một tờ báo là trong thời kỳ Đại suy thoái vào tháng 8 năm 1930. Một lần nữa, trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, mọi người tìm kiếm các nhà chiêm tinh để dự đoán tương lai của họ. “Tất cả những cấu trúc niềm tin mà mọi người từng dựa vào… bắt đầu sụp đổ. Đó là cách mà rất nhiều người tìm đến chiêm tinh học. Họ giống như, ‘Điều gì đang xảy ra trong cuộc sống của tôi vậy? Chẳng có gì hợp lý’,” nhà chiêm tinh Rebecca Gordon nói với tờ The New Yorker khi hồi tưởng về năm 2008.
Một lý do chính khác thúc đẩy mọi người hướng tới chiêm tinh học là sự không chắc chắn. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chúng ta thấy rằng việc không biết điều gì có thể xảy ra thậm chí còn căng thẳng hơn là biết rằng điều gì đó tồi tệ chắc chắn sẽ xảy ra. Thông qua những dự đoán của mình, khuôn khổ chiêm tinh giúp con người đạt được những sự chắc chắn mà họ khao khát. Nhà chiêm tinh Jonathan Cainer, người viết chuyên mục tử vi cho The Daily Mail, cho biết: “Nếu họ đang trải qua thời kỳ khủng h, họ đột nhiên bắt đầu xem xét những gì được viết về cung của mình một cách nghiêm túc hơn nhiều.:
Một ví dụ là khi đại dịch Covid19 diễn ra, đã tàn phá toàn thế giới và dẫn đến nhiều điều không chắc chắn cho kế hoạch của chúng ta trong tương lai. Và, các nhà chiêm tinh trên khắp Ấn Độ, Hoa Kỳ và Vương quốc Anh, trong số rất nhiều những nhà chiêm tinh khác, đã bận rộn đưa ra dự đoán về thời điểm coronavirus sẽ biến mất. Trên thực tế, các nhà chiêm tinh và người đọc bài tarot nói rằng họ đã phải làm thêm giờ kể từ khi lệnh phong tỏa bắt đầu — với các công ty Ấn Độ như AstroTalk và AstroYogi báo cáo rằng doanh thu của họ đã tăng gần gấp đôi trong thời kỳ đại dịch.
Tuy nhiên, bên cạnh những điều không chắc chắn trong bối cảnh lớn, chiêm tinh học cũng giúp một số người đối phó với những lo lắng hàng ngày của họ và giúp khơi dậy cảm giác kiểm soát. “Chiêm tinh mang đến cho tôi một loại hy vọng phi lý rằng khi tôi đọc được một sự thay đổi tích cực sắp xảy ra trong cuộc sống của tôi thì nó thực sự sẽ xảy ra, củng cố cảm giác kiểm soát trong tương lai,” Rachel Sewell, giám đốc PR ở độ tuổi 20, nói với The Independent. Rachel xem lá số tử vi của cô ấy khoảng hai lần mỗi tuần.
Các nhà tâm lý học đã lưu ý rằng những người thiên về chiêm tinh hơn cũng có xu hướng tin rằng sự thành công hay thất bại của họ là do các yếu tố bên ngoài hoặc các thế lực nằm ngoài tầm ảnh hưởng của họ, hay cụm từ khoa học là có vùng kiểm soát bên ngoài, trái ngược với những người có vùng kiểm soát bên trong. Những người có vùng kiểm soát bên trong tự coi mình là người điều khiển câu chuyện của họ. “Tôi nghĩ ngoài kia có một sự khao khát và ham muốn thực sự về một loại định hướng và ý nghĩa nào đó… Rất nhiều người hoàn toàn không biết họ đang tìm kiếm điều gì. Tôi nghĩ chiêm tinh học rơi vào trường hợp đó,” Stefan Durlach, một nhà tâm lý học tư vấn từ Sydney, cho biết.
Tuy nhiên, niềm tin sâu xa về các sự kiện của các vì sao xen kẽ với cuộc sống của con người này, không hoàn toàn vô hại. Ở một quốc gia như Ấn Độ, chiêm tinh học là yếu tố quyết định liệu mọi người có thể kết hôn hay không, bên cạnh việc đưa ra các quyết định về đầu tư tài chính dựa trên vị trí của các hành tinh. Hơn nữa, do sự mê tín mạnh mẽ đã tồn tại trong văn hóa Ấn Độ, những người thực hành chiêm tinh, số học, xem tướng tay và các ngành giả khoa học tương tự khác, thường nhắm vào sự cả tin của mọi người để thu lợi tài chính.
Về bản chất, chiêm tinh học là một cơ chế đối phó với căng thẳng và sự không chắc chắn của cuộc sống. Như Christopher French, Giáo sư Tâm lý học tại Đại học London, đã viết, giải thích lý do tại sao mọi người tin vào chiêm tinh học: “Bất cứ điều gì cho ta một cái nhìn thoáng qua về những gì đang chờ đợi ở ngã rẽ tiếp theo có thể mang lại cảm giác rằng họ có khả năng kiểm soát tình huống tốt hơn, ngay cả khi cảm giác về khả năng kiểm soát đó là không thực”.
Tác giả: Devrupa Rakshit, the Swaddle
Biên tập: Keira Ngo
